Bệnh Hắc Lào

Hắc lào là bệnh da liễu hình thành trên nhiều vùng cơ thể do một vài loại nấm tấn công. Nếu không được nhận biết sớm và chữa khỏi kịp thời, nó sẽ ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ do tính lây lan nhanh. Cùng tìm hiểu tổng quan về bệnh hắc lào và xử lý nhanh chóng, tích cực nếu mắc phải.

Bệnh hắc lào (tên tiếng anh là Ringworm) còn được gọi là lác đồng tiền rất thường xuất hiện ở người Việt. Do điều kiện môi trường nước ta nóng lại ẩm ướt, rất thuận lợi cho các nấm gây bệnh này phát triển. Trong đó, 3 chủng nấm thường thấy nhất là Trichophyton, microsporum, và epidermophyton.Chúng có thể tấn công mọi vùng da và gây ra những biểu hiện khác nhau. Tổn thương mà nấm tạo ra có thể là dạng tròn, cũng có thể là bầu dục. Các phần da bị tấn công có ranh giới rất rõ do phần rìa có các mụn li ti.

Đối tượng dễ mắc

• Bệnh này có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng khác nhau, trong đó phổ biến là:
• Trẻ dưới 15 tuổi.
• Người tiếp xúc, chăm sóc cho bệnh nhân bị hắc lào.
• Có hệ miễn dịch yếu.
• Có làn da dầu.
• Sống ở nơi ẩm và nóng như Việt Nam.
• Mặc đồ bó sát…

Nếu không sớm tìm ra nguyên nhân và có phương án chữa trị từ đầu, bệnh dễ chuyển thành mãn tính. Khi đó việc chữa hắc lào triệt để là không thể.

Nấm là tác nhân chính gây nên bệnh hắc lào. Các chủng nấm gây bệnh có kích thước nhỏ, dễ tấn công vào cơ thể khi:

• Vệ sinh không sạch: Nếu bạn không vệ sinh trong nhiều ngày hoặc dùng lại quần áo bẩn, mặc đồ ẩm sẽ tạo điều kiện cho nấm tấn công.
• Lây nhiễm: Việc dùng chung quần áo, khăn tắm hay tiếp xúc ngoài da có thể làm tăng nguy cơ bị nhiễm hắc lào.
• Môi trường ô nhiễm: Nếu nơi bạn thường hay sinh sống có chứa hóa chất độc hại, khói bụi, nguồn nước nhiễm bẩn thì khả năng bị bệnh cũng cao hơn.
• Nhiễm bệnh từ vật nuôi: Ở một số chó mèo không được chăm sóc kỹ, lông và da của chúng sẽ là nơi ẩn náu của nhiều vi nấm. Khi bạn chạm vào, bế chúng thì nguy cơ mắc bệnh cũng có thể xảy ra.

Ngoài ra, còn nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng, làm tăng khả năng nhiễm nấm gây bệnh hắc lào. Chẳng hạn như sức đề kháng yếu, da mẫn cảm, nơi ở có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm… Hoặc người bệnh sống ở vùng có dịch bệnh, nông thôn..

Nấm gây bệnh thường tấn công ở mọi vùng da, bất cứ nơi nào mà chúng có thể tiếp xúc. Tuy nhiên, một số vị trí sau dễ bị nhiễm nấm gây lác đồng tiền nhất.

• Đùi: Thường là mặt trong của đùi và xuất hiện đối xứng. Chúng nhanh chóng lây lan, đặc biệt là lên các vùng da có nếp gấp.
• Chân: Chủ yếu là kẽ ngón.
• Đầu: Ở trên đầu, nấm gây bệnh hắc lào tấn công và trú ngụ ở chân tóc. Lâu ngày nó phát triển và gây ra hiện tượng nấm da đầu. Với vị trí bị bệnh này, nếu bạn dùng chung lược hoặc đội mũ của người bệnh thì cũng có nguy cơ lây nhiễm.
• Các vùng da sáng: Đây là thể hắc lào dạng đa sắc, thường xuất hiện ở vùng mặt, lưng, ngực hay cánh tay và cổ. Do vị trí xuất hiện khá đặc biệt nên mới đầu thường khó phát hiện. Cho đến khi bờ viền hồng hoặc nâu, gây cảm giác ngứa thì người bệnh mới để ý.

Như đã nói ở trên, vùng da bị bệnh hắc lào được biểu hiện khá rõ nét, phân biệt với phần khác. Cụ thể:

• Màu da bệnh bị chuyển sang màu đỏ, hồng hoặc hơi nâu.
• Vùng bị nấm tấn công gây bệnh sần lên cao hơn.
• Ở phần rìa giáp ranh với vùng da khỏe mạnh có mụn nước nhỏ li ti.
• Người bệnh có biểu hiện ngứa ở da, đặc biệt là khi thời tiết nóng khiến mồ hôi tiết nhiều.
• Nếu bị lâu ngày, vùng da bệnh sẽ lan rộng, gây tổn thương nặng hoặc chuyển sang chàm hóa. Khi đó bạn thấy:
• Trên da bệnh có mụn mủ màu vàng và mụn nước phồng rộp.
• Nếu bạn gãi, bề mặt da bị xước, các mụn đó sẽ vỡ, tạo dịch chảy ra và kết lại thành mảng.
• Vi khuẩn dễ dàng tấn công lên vùng da và khiến bệnh bị biến chứng.

Hắc lào hay lác đồng tiền là bệnh do nấm gây ra nên nó rất dễ lây từ vùng này sang vùng khác trên chính cơ thể người bệnh. Khác biệt với các bệnh viêm da cơ địa, viêm da dị ứng, lác đồng tiền có thể lây sang người khác nếu:

• Tiếp xúc qua da.
• Mặc chung đồ.
• Dùng cùng vật dụng…

Theo các chuyên gia da liễu thì đây không phải bệnh có ảnh hưởng lớn về sức khỏe. Tuy nhiên nếu để tình trạng lác đồng tiền kéo dài, không chữa khỏi hẳn thì nó dễ dẫn đến nhiều hệ lụy đáng nói.Khiến người bệnh khó chịu vì cảm giác ngứa, đau rát, ảnh hưởng đến hoạt động sống. Đồng thời gây cảm giác tự ti cho người bệnh do sở hữu làn da mất thẩm mỹ.Nếu để tái phát nhiều lần thì sẽ rất nguy hiểm và khó điều trị. Thường thì người bệnh sẽ phải sống chung với nó và chấp nhận nguy cơ tái phát bất cứ lúc nào.

Điều trị bệnh hắc lào không phải là một vấn đề quá khó khăn. Dựa trên các kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ nhanh chóng tìm ra nguyên nhân, chủng nấm gây bệnh. Từ đó đưa ra chỉ dẫn chữa bệnh tốt nhất, bảo vệ làn da.

Chữa mẹo dân gian

Chữa hắc lào tại nhà trước tiên bạn phải vệ sinh thân thể đúng cách. Theo đó tốt nhất hãy dùng nước ấm để tắm rửa, gội đầu. Nước ấm sẽ giúp loại bỏ khuẩn, tế bào chết và làm bảo vệ chân lông. Tuy nhiên nếu chỉ làm như vậy, bạn không thể thoát khỏi bệnh này. Nên tham khảo:

Cách dùng chuối xanh

• Lấy quả chuối xanh non ngâm tiệt trùng rồi cắt lát, chà lên vùng da bệnh cho nhựa phủ kín.
• Giữ nguyên 30 phút rồi vệ sinh lại bằng nước ấm cho hết nhựa.

Công dụng:

• Musarin trong chuối xanh đem lại khả năng kháng nấm gây hắc lào và ức chế hoạt động của chúng trên da.
• Serotonin, nore-pinephrin… ngăn cản hoạt động của các bào tử nấm, ngừa bệnh lan rộng. Đây cũng là nhóm chất làm dịu cơn ngứa khá nhanh.
• Nhóm vitamin trong chuối sẽ hỗ trợ tái tạo da và ngừa viêm, nhiễm trùng.
• Nhựa chuối là thành phần quan trọng giúp loại trừ nấm và làm khô se tổn thương da.

Sử dụng rau răm

Bạn có thể xử lý rau răm theo 2 cách sau để trị lác đồng tiền tại nhà:

Cách 1

• Sơ chế rau răm rồi để ráo nước (chọn các lá rau xanh và cả phần cuộng, chỉ bỏ lá già).
• Đem giã nát để lấy bã.
• Vệ sinh da tổn thương do nhiễm nấm và lau bằng khăn mềm.
• Đắp bã lá răm lên rồi cố định lại khoảng 1 giờ.
• Sau đó bạn tháo ra rồi vệ sinh da một lần nữa cho thật sạch.

Cách 2

• Sau khi sơ chế rau răm, bạn để róc nước rồi đem ngâm với rượu. Có thể giã nát hoặc để nguyên lá đều được.
• Khi tinh chất trong lá răm đã ngấm ra rượu thì bạn lấy một chút ra chén, thấm bông gòn rồi chấm lên vùng da bệnh.
• Đợi rượu khô lại tự nhiên là được.

Công dụng:

• Lá rau răm cung cấp các hoạt chất decanol, dodecanal, α-humulene, β-caryophyllene giúp giảm khuẩn, nấm trên da.
• Tăng đề kháng và làm bề mặt da dịu ngứa hơn trước.
• Giảm nguy cơ nhiễm trùng hoặc bội nhiễm, ngừa hắc lào mãn tính.

Dùng đu đủ xanh

• Bạn lấy 1 quả đu đủ xanh đem rửa sạch với nước muối.
• Sau đó cắt thành lát mỏng để làm thuốc.
• Vệ sinh da sạch rồi đắp các lát đu đủ lên vùng tổn thương.
• Massage trong 5 phút để tinh chất đu đủ thâm sâu vào trong, sau đó cố định lại.
• Khoảng 1 giờ sau thì tháo gạc ra và rửa lại lần nữa.

Công dụng:

• Papain là một enzyme trong đu đủ, cùng với chymopapain chống lại vi khuẩn, nấm.
• Nhờ đó vùng da bệnh được tăng sức đề kháng, bớt tổn thương do nấm.
• Thêm vào đó, vitamin C cùng carotene còn giúp bạn giảm nguy cơ viêm nhiễm, hỗ trợ phục hồi da.

Với tất cả các cách làm, người bệnh đều phải kiên trì tiến hành đều đặn tại nhà. Mỗi ngày nên áp dụng mẹo dân gian chữa hắc lào như trên từ 2 – 3 lần mỗi ngày. Thực hiện liên tục trong nhiều ngày và theo dõi các tổn thương trên da. Nếu thấy có hiện tượng giảm sưng, viêm, mụn… thì cơ địa của bạn thích hợp với chúng, nên tiếp tục.Ngoài các mẹo trên, người bị hắc lào còn có thể dùng nhiều thảo dược khác trị bệnh này. Chẳng hạn như củ riềng, tỏi, nha đam… Tuy nhiên, bạn chỉ nên thử các cách này khi mới bị, nếu bệnh lan nhanh hoặc biến chuyển nặng, hãy chọn thuốc khác.

Đông y trị hắc lào

Đông y từ trị hắc lào là lựa chọn của không ít người. Đến nay, cách chữa bệnh này vẫn được đánh giá cao và có nhiều người tìm đến. Dưới đây là một số bài thuốc được giới chuyên gia đánh giá cao về hiệu quả trị nấm gây bệnh này.

• Bài thuốc thảo mộc giải độc hoàn: Sử dụng hơn 30 loại thuốc như bạch phục linh, tần quy kết hợp với xuyên khung, bạch truật. Nhóm này có tác dụng kháng viêm, sát khuẩn, được dùng làm thuốc bôi ngoài da.
• Bài thuốc giải độc hoàn: Lấy nụ hoa hồng, cành cây kim ngân kết hợp với ké đầu ngựa và diếp dại, tang bạch bì cùng mẫu đơn đỏ. Nhóm này cho hiệu quả giải độc gan và kháng viêm tự nhiên. Từ đó làm giảm vùng da bị sưng do nấm.
• Bài thuốc Bình can hoàn: Dùng Phòng phong, nụ hồng kết hợp với lá ngải cứu, cây xuyên khung cùng các vị cúc tần, xích đồng và diệp hạ châu. Nhóm này giúp bạn giảm mẩn ngứa, khó chịu do nấm gây bệnh hắc lào.

Ngoài ra, một số vị thuốc khác cũng có thể kết hợp với nhau tạo ra công thức giải trừ bệnh này khá tốt. Chẳng hạn như hạt muồng châu, bồ kết, rễ bạch hoa xà, lá trầu không… Người bệnh nên kiên trì sử dụng theo đúng cách cho đến khi hết biểu hiện ở da. Nếu bệnh không chuyển biến tốt, cần lựa chọn giải pháp mới nhanh chóng.

Điều trị Tây y

Trong Tây y có một số cách xử lý bệnh hắc lào nhanh chóng. Trong đó đa phần là cách dùng thuốc điều trị tại chỗ hoặc toàn thân, cụ thể:

Thuốc điều trị tại chỗ

Thường sử dụng những dược phẩm dạng bôi như Ketoconazol, kem Miconazol, clotrimazol. Thuốc này không màu, có mùi thơm, khi sử dụng, vùng da bệnh không bị lột da, sưng đau. Tuy nhiên người bệnh có thể bị dị ứng nhẹ cho đến khi ngưng sử dụng.

Ngoài ra có một số thuốc cổ điển như ASA, BSI, mỡ Benzosali cũng cho hiệu quả cao và được tư vấn dùng. Tuy nhiên nhóm này thường gây lột da, khiến da bạn đau rát, mất thẩm mỹ.Khi sử dụng nhóm này, bạn cần dùng đều đặn và kiềm chế gãi. Tránh để tác động vật lý làm cho da bị xước, tăng nguy cơ bội nhiễm.

Điều trị toàn thân

• Có một số thuốc uống dùng để kháng nấm như Nizoral, Itraconazole thường hay được chỉ định. Nhóm này giúp kháng histamin gây ngứa và ngừa mủ, bội nhiễm.
• Nếu tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng, ở một vài trường hợp sẽ được chỉ định dùng thuốc trị nấm.

Có thể thấy các thuốc chữa bệnh hắc lào đa phần là dạng bôi, một số ít thuộc loại khác. Khi sử dụng, bạn cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để loại bỏ nấm tốt nhất. Cần bôi liên tiếp quá 7 ngày kể từ sau khi hết biểu hiện bệnh. Điều này nhằm tránh tái phát. Tuy nhiên nếu dùng quá lâu, hãy cẩn trọng với tác dụng phụ.

Khi điều trị bệnh hắc lào, để giúp bệnh chóng khỏi và ít biến chứng, cần lưu ý:

• Dùng thuốc đúng thời gian được chỉ định, đúng liều lượng và tiến trình.
• Không tự ý dùng hoặc ngưng thuốc, đặc biệt là các thuốc uống trị nấm.
• Không dùng các thuốc đã hết hạn, biến chất do bảo quản.
• Nếu bạn bị bệnh về gan thì cần báo trước cho bác sĩ để được cân nhắc lựa chọn thuốc phù hợp.
• Cần giữ sạch vùng da bệnh và vệ sinh trước, sau khi dùng thuốc bôi lên da.
• Nếu thấy bề mặt da có mủ xuất hiện, hoặc bạn bị viêm, đau, nhiễm trùng, hãy báo cho bác sĩ và đến cơ sở y tế.

Nhìn chung hắc lào ít gây biến chứng nguy hiểm khi bạn chữa từ sớm và đúng cách. Tuy nhiên sau khi điều trị, nó có thể để lại sẹo thâm và tái phát bệnh. Do đó, đừng quên phòng ngừa các khuẩn nấm gây bệnh xung quanh bạn.

Cách phòng ngừa tái phát

Vì nấm hắc lào tồn tại và phát triển mạnh trong điều kiện môi trường nóng ẩm, lại dễ tái phát nên người bệnh cần chú ý đề phòng và ngừa lây nhiễm, phát tán bệnh. Nên:

• Ăn thực phẩm giàu vitamin A để tăng miễn dịch, giảm ngứa, phồng rộp do nấm.
• Dùng thêm nhóm cung cấp vitamin C như cam, xoài, dứa để ngăn chặn tia UV và ức chế nấm gây bệnh.
• Bổ sung vitamin E từ rau củ quả, cá hồi và một số gia vị như tỏi, đinh hương để tăng tính kháng khuẩn, giảm triệu chứng do nấm gây nên.
• Không ăn da gà, hải sản, thịt bò và các nhóm gây kích ứng da.
• Tránh dùng bia rượu khi da đang tổn thương do nấm.
• Trong sinh hoạt hàng ngày cần:
• Không dùng chung vật dụng cá nhân như khăn tắm, lược, quần áo, giày, mũ với người khác.
• Không mặc quần áo chật, ẩm ướt, đã thấm mồ hôi hoặc bị bẩn.
• Cần vệ sinh thân thể hàng ngày bằng sữa tắm an toàn với da và giữ khô ráo.
• Nếu nuôi thú cưng, hãy đảm bảo vệ sinh và sấy thật khô lông, không để chúng bị nấm bệnh.
• Cần cảnh báo với những người xung quanh về nguy cơ lây nhiễm bệnh hắc lào (nếu có).
• Thường xuyên tập thể dục trong khi điều trị bệnh, nhưng không thực hiện đường khi trời nắng gắt.
• Tránh đến những nơi ẩm thấp vào mùa nóng nực, nếu đặc thù công việc phải tới, cần dùng đồ bảo hộ.
• Chú ý không đi chân đất, lao động không dùng gang tay ở những nơi ô nhiễm.
• Cần rửa sạch tay chân sau khi tiếp xúc với những nơi tiềm ẩn nấm gây bệnh.
• Không tiếp xúc trực tiếp hoặc tắm rửa bằng nguồn nước bị ô nhiễm.
• Vệ sinh nhà ở thật sạch sẽ, đặc biệt là giường chiếu, chăn màn phải sạch sẽ, không ẩm mốc.
• Không sống ở trong những căn nhà có tường ẩm mốc, nóng nực và bí hơi.

Hắc lào là bệnh da liễu lành tính nhưng khá phổ biến và thường gây khó chịu. Đôi khi biến chứng của chúng sẽ làm ảnh hưởng nhiều đến công việc, cuộc sống. Vì vậy, bạn nên tìm hiểu, nhận biết từ sớm để phòng và điều trị, tránh để bệnh tái phát, chuyển thành mãn tính.